Yếu tố chính của tài chính cá nhân là lập kế hoạch tài chính, đó là một quá trình năng động đòi hỏi giám sát thường xuyên và đánh giá lại. Nói chung, nó bao gồm 5 bước:

1. Đánh giá: Tình hình tài chính của một cá nhân được đánh giá bằng cách biên soạn các bản báo cáo tài chính đơn giản bao gồm bảng cân đối kế toán và báo cáo thu nhập. Bảng cân đối kế toán cá nhân liệt kê các giá trị của tài sản cá nhân (ví dụ: ô tô, nhà ở, quần áo, cổ phiếu, tài khoản ngân hàng) cùng với nợ cá nhân (ví dụ: nợ thẻ tín dụng, khoản vay ngân hàng, thế chấp). Bản kê khai thu nhập cá nhân liệt kê thu nhập cá nhân và chi phí.
2. Thiết lập mục tiêu: Có nhiều mục tiêu phổ biến, bao gồm cả sự kết hợp các mục tiêu ngắn và dài hạn. Ví dụ, mục tiêu dài hạn là "nghỉ hưu ở tuổi 65 với giá trị ròng cá nhân là $ 1,000,000", trong khi mục tiêu ngắn hạn là "tiết kiệm cho máy tính mới trong tháng tới". Thiết lập các mục tiêu tài chính giúp định hướng kế hoạch tài chính. Thiết lập mục tiêu được thực hiện với mục đích đáp ứng các yêu cầu tài chính cụ thể.
3. Lập kế hoạch: Kế hoạch tài chính chi tiết làm thế nào để hoàn thành các mục tiêu. Nó có thể bao gồm, ví dụ, giảm các chi phí không cần thiết, tăng thu nhập từ việc làm hoặc đầu tư vào thị trường chứng khoán.
4. Thực hiện: Thực hiện một kế hoạch tài chính thường đòi hỏi kỷ luật và sự kiên trì. Nhiều người nhận được sự trợ giúp từ các chuyên gia nhưkế toán, người lập kế hoạch tài chính, cố vấn đầu tư và luật sư.
5. Giám sát và đánh giá lại: Theo thời gian, kế hoạch tài chính là theo dõi có thể điều chỉnh hoặc đánh giá lại.

Các mục tiêu tiêu biểu mà hầu hết người lớn và thanh thiếu niên phải trả hết nợ thẻ tín dụng / cho vay sinh viên / vay mua nhà / xe hơi, đầu tư vào quỹ hưu trí, đầu tư vào chi phí học đại học cho trẻ em, chi phí y tế.[4][5]